نحوه برخورد و رفتار با كسي كه تازه به سن بلوغ رسيده
نحوه برخورد و رفتارتان با كسي كه تازه به سن بلوغ رسيده (پسر) چگونه باشد تا ايشان در مسير درست و منطقي و به خصوص اسلامي قدم بردارد؟
دوران بلوغ يكي از مراحل بسيار حساس زندگي هر فردي به حساب مي آيد. چرا كه اين مرحله از حيات يك فرد، نه دوره كودكي است با ويژگي هايش و نه دوره بزرگسالي است با خصوصيات ويژه خود برخي از انديشمندان از اين دوره به عنوان «تولدي ديگر» ياد كرده اند. بنابراين قبل از اين كه ما به دنبال شيوه رفتار با فرزندان خود در اين دوره باشيم بايد ابتدا بلوغ را بشناسيم ولي شناخت اين دوران بسيار حساس و پرخطر با جواب كوتاهي كه به سؤال شما مي دهيم حاصل نخواهد شد. از اين رو ما به جواب كلي بسنده كرده و شما را به منابع فراواني که در اين زمينه نوشته شده است ارجاع مي دهيم:
اگرچه در مورد شروع و پايان سن بلوغ اتفاق نظر وجود ندارد اما بيشتر محققين بر اين عقيده اند كه سن شروع بلوغ طبيعي در دخترها 16-9 سالگي و در پسرها 17-10 سالگي است و در مجموع، اصطلاح بلوغ به دوره بين 18-12 سالگي اطلاق مي گردد. و سن متوسط بلوغ، بدون توجه به پسر يا دختر بودن 11 سالگي تعيين مي شود.
اما نبايد اين نكته را فراموش كنيم كه بلوغ يك امر بي ترديد و مسلم است و آن اين كه دختران زودتر از پسران مرحله بلوغ زندگي خويش را آغاز مي كنند و زودتر نيز اين مرحله را به پايان مي رسانند. در دوران بلوغ تحولات گوناگوني در كودك صورت مي گيرد كه با توجه به تنوع اين تحولات، رفتارهاي مناسبي را از سوي والدين اقتضاء مي كند. ما اين تحولات را در سه قسمت خلاصه مي كنيم:
1- تحولات جسماني كه اين تحولات براي والدين شناخته شده تر است، در مرحله بلوغ از نظر جسماني، رشد اعضاء بدن سريع تر مي شد و چون تمام اندام ها و عضلات با يكديگر به طور هماهنگ رشد نمي يابند، نوجوان با يك عدم تعادل جسماني روبرو مي شود. و از مهمترين و بارزترين رويداد مرحله بلوغ، بيداري، فعاليت جنسي در هر دو جنس پسر و دختر است. در اين دوره از پدر و مادرها انتظار مي رود كه بتوانند با ظرافت هاي خاص مسائل جنسي و احكام آن را به فرزندان خود آموزش دهند. به ويژه پدر به پسر و مادر به دختر. مثلاً پدر و مادر مي توانند غسل جمعه را به فرزندان خود ياد بدهند و بعد بگويند غسل جنابت يا غسل حيض هم به همين صورت است ولي نيت آن فرق مي كند. توجه داشته باشيم كه اگر والدين به خاطر كمرويي يا دلايل ديگر از گفتن اين مسائل پرهيز كنند، فرزندان آنها اين مسائل را از هم سن و سالان خود اما با كيفيتي متفاوت خواهند آموخت.
2- تحولات رواني: مهمترين تحولاتي كه در نوجوان رخ مي دهد استقلال طلبي، دوست يابي، عصيان، انزوا طلبي و همزيستي با گروه همسالان است. از ساير تحولات رواني اين دوره مي توان از اضطراب، بي خواب، افسردگي و بي اشتهايي نام برد. البته تظاهرات اين تحولات در افراد مختلف يكسان نيست و شدت و ضعف معنا داري در آن ديده مي شود.
3- تحولات عاطفي: نوجوان مايل است كه به تنهايي و بدون كمك اطرافيان روش زندگي خويش را برگزيند و خود در هر امري تصميم بگيرد و به همين جهت نسبت به امر و نهي هاي بزرگترها، به ويژه پدر و مادر عصيان مي ورزند كه گاهي اين مخالفت و سرپيچي آن قدر شدت مي يابد كه نوجوان به «فرار» مي انديشد و از خانه و مدرسه مي گريزد و ما شاهد بسياري از اين گونه فرارها هستيم و مي توانيم در صفحه حوادث روزنامه ها آنها را بيابيم.
برخي از آنها تلاش مي كنند كه دوره شاد كودكي را براي خود حفظ كنند ولي برخي اداي بزرگترها را در مي آورند و «بچه بودن» را براي خود نوعي توهين تلقي مي كنند. بنابراين رفتار با اين دو نوع شخصيت بايد متفاوت باشد.
علاوه بر مسائلي كه به اجمال گذشت، نوجوان، انديشه و استعدادهاي نهفته خويش را به منصه ظهور مي رساند، در اين مرحله از زندگي، شاهد هستيم كه نوجوان استعداد و توانايي دروني خويش را به صورت قطعات زيباي ادبي، كارهاي دستي، خطاطي، نقاشي، علاقه وافر به رياضيات و ... بروز مي دهد. و اين در حالي است كه تا قبل از اين دوره، نوجوان نسبت به اين مسائل بي تفاوت بود.
بنابراين جا دارد كه والدين به اين جرقه ها توجه كنند و با شناخت استعداد و علايق فرزندان خود آنها را پرورش دهند.
در اين مرحله كساني كه با نوجوان كار مي كند بايد به نقطه نظرات او احترام بگذارند و او را به عنوان يك مشاور تلقي كنند همانطور در چندين روايت آمده الولد سيد سبع سنين و عبد سبع سنين و وزير سبع سنين يعني كودك در 7 سال اول آقا و سيد است 7 سال دوم حالت انقياد و اطاعت پذيري دارد و 7 سال سوم وزير و مشاور است پس در دوران نوجواني بايد او را وزير و مشاور خود بايد قرار داد.
خلاصه آن كه دوره نوجواني دوران بسيار حساس و پرتنشي است و حالات نوجوانان در اين دوره توجه ويژه اي را مي طلبد و شما وقتي مي توانيد به گذر منطقي از اين دوره، به فرزندان خود كمك كنيد كه اطلاعات نسبتا جامعي از اين مرحله به دست آورده و آن را در مورد فرزندان خود به كار گيريد.
براي كسب اطلاعات بيشتر مي توانيد به منابع ذيل مراجعه فرمایيد:
الف. روان شناسي نوجوانان و جوانان، سيد احمد احمدي، نشر نخستين، تهران: 1378.
ب. بلوغ تولدي ديگر، محمود محمديان، انتشارات انجمن اولياء و مربيان.
جـ . دوران شكفتگي (راهنماي بلوغ دختران نوجوان)، دكتر محمد رضا سهرابي و ثريا سهرابي، 1377.
د. مباحثي در: روان شناسي و تربيت كودكان و نوجوانان، دكتر غلامعلي افروز، انتشارات سازمان انجمن اولياء و مربيان.
و. خانواده و مسائل جنسي كودكان، دكتر علي قائمي، انتشارات سازمان انجمن اولياء و مربيان.
دوران بلوغ يكي از مراحل بسيار حساس زندگي هر فردي به حساب مي آيد. چرا كه اين مرحله از حيات يك فرد، نه دوره كودكي است با ويژگي هايش و نه دوره بزرگسالي است با خصوصيات ويژه خود برخي از انديشمندان از اين دوره به عنوان «تولدي ديگر» ياد كرده اند. بنابراين قبل از اين كه ما به دنبال شيوه رفتار با فرزندان خود در اين دوره باشيم بايد ابتدا بلوغ را بشناسيم ولي شناخت اين دوران بسيار حساس و پرخطر با جواب كوتاهي كه به سؤال شما مي دهيم حاصل نخواهد شد. از اين رو ما به جواب كلي بسنده كرده و شما را به منابع فراواني که در اين زمينه نوشته شده است ارجاع مي دهيم:
اگرچه در مورد شروع و پايان سن بلوغ اتفاق نظر وجود ندارد اما بيشتر محققين بر اين عقيده اند كه سن شروع بلوغ طبيعي در دخترها 16-9 سالگي و در پسرها 17-10 سالگي است و در مجموع، اصطلاح بلوغ به دوره بين 18-12 سالگي اطلاق مي گردد. و سن متوسط بلوغ، بدون توجه به پسر يا دختر بودن 11 سالگي تعيين مي شود.
اما نبايد اين نكته را فراموش كنيم كه بلوغ يك امر بي ترديد و مسلم است و آن اين كه دختران زودتر از پسران مرحله بلوغ زندگي خويش را آغاز مي كنند و زودتر نيز اين مرحله را به پايان مي رسانند. در دوران بلوغ تحولات گوناگوني در كودك صورت مي گيرد كه با توجه به تنوع اين تحولات، رفتارهاي مناسبي را از سوي والدين اقتضاء مي كند. ما اين تحولات را در سه قسمت خلاصه مي كنيم:
1- تحولات جسماني كه اين تحولات براي والدين شناخته شده تر است، در مرحله بلوغ از نظر جسماني، رشد اعضاء بدن سريع تر مي شد و چون تمام اندام ها و عضلات با يكديگر به طور هماهنگ رشد نمي يابند، نوجوان با يك عدم تعادل جسماني روبرو مي شود. و از مهمترين و بارزترين رويداد مرحله بلوغ، بيداري، فعاليت جنسي در هر دو جنس پسر و دختر است. در اين دوره از پدر و مادرها انتظار مي رود كه بتوانند با ظرافت هاي خاص مسائل جنسي و احكام آن را به فرزندان خود آموزش دهند. به ويژه پدر به پسر و مادر به دختر. مثلاً پدر و مادر مي توانند غسل جمعه را به فرزندان خود ياد بدهند و بعد بگويند غسل جنابت يا غسل حيض هم به همين صورت است ولي نيت آن فرق مي كند. توجه داشته باشيم كه اگر والدين به خاطر كمرويي يا دلايل ديگر از گفتن اين مسائل پرهيز كنند، فرزندان آنها اين مسائل را از هم سن و سالان خود اما با كيفيتي متفاوت خواهند آموخت.
2- تحولات رواني: مهمترين تحولاتي كه در نوجوان رخ مي دهد استقلال طلبي، دوست يابي، عصيان، انزوا طلبي و همزيستي با گروه همسالان است. از ساير تحولات رواني اين دوره مي توان از اضطراب، بي خواب، افسردگي و بي اشتهايي نام برد. البته تظاهرات اين تحولات در افراد مختلف يكسان نيست و شدت و ضعف معنا داري در آن ديده مي شود.
3- تحولات عاطفي: نوجوان مايل است كه به تنهايي و بدون كمك اطرافيان روش زندگي خويش را برگزيند و خود در هر امري تصميم بگيرد و به همين جهت نسبت به امر و نهي هاي بزرگترها، به ويژه پدر و مادر عصيان مي ورزند كه گاهي اين مخالفت و سرپيچي آن قدر شدت مي يابد كه نوجوان به «فرار» مي انديشد و از خانه و مدرسه مي گريزد و ما شاهد بسياري از اين گونه فرارها هستيم و مي توانيم در صفحه حوادث روزنامه ها آنها را بيابيم.
برخي از آنها تلاش مي كنند كه دوره شاد كودكي را براي خود حفظ كنند ولي برخي اداي بزرگترها را در مي آورند و «بچه بودن» را براي خود نوعي توهين تلقي مي كنند. بنابراين رفتار با اين دو نوع شخصيت بايد متفاوت باشد.
علاوه بر مسائلي كه به اجمال گذشت، نوجوان، انديشه و استعدادهاي نهفته خويش را به منصه ظهور مي رساند، در اين مرحله از زندگي، شاهد هستيم كه نوجوان استعداد و توانايي دروني خويش را به صورت قطعات زيباي ادبي، كارهاي دستي، خطاطي، نقاشي، علاقه وافر به رياضيات و ... بروز مي دهد. و اين در حالي است كه تا قبل از اين دوره، نوجوان نسبت به اين مسائل بي تفاوت بود.
بنابراين جا دارد كه والدين به اين جرقه ها توجه كنند و با شناخت استعداد و علايق فرزندان خود آنها را پرورش دهند.
در اين مرحله كساني كه با نوجوان كار مي كند بايد به نقطه نظرات او احترام بگذارند و او را به عنوان يك مشاور تلقي كنند همانطور در چندين روايت آمده الولد سيد سبع سنين و عبد سبع سنين و وزير سبع سنين يعني كودك در 7 سال اول آقا و سيد است 7 سال دوم حالت انقياد و اطاعت پذيري دارد و 7 سال سوم وزير و مشاور است پس در دوران نوجواني بايد او را وزير و مشاور خود بايد قرار داد.
خلاصه آن كه دوره نوجواني دوران بسيار حساس و پرتنشي است و حالات نوجوانان در اين دوره توجه ويژه اي را مي طلبد و شما وقتي مي توانيد به گذر منطقي از اين دوره، به فرزندان خود كمك كنيد كه اطلاعات نسبتا جامعي از اين مرحله به دست آورده و آن را در مورد فرزندان خود به كار گيريد.
براي كسب اطلاعات بيشتر مي توانيد به منابع ذيل مراجعه فرمایيد:
الف. روان شناسي نوجوانان و جوانان، سيد احمد احمدي، نشر نخستين، تهران: 1378.
ب. بلوغ تولدي ديگر، محمود محمديان، انتشارات انجمن اولياء و مربيان.
جـ . دوران شكفتگي (راهنماي بلوغ دختران نوجوان)، دكتر محمد رضا سهرابي و ثريا سهرابي، 1377.
د. مباحثي در: روان شناسي و تربيت كودكان و نوجوانان، دكتر غلامعلي افروز، انتشارات سازمان انجمن اولياء و مربيان.
و. خانواده و مسائل جنسي كودكان، دكتر علي قائمي، انتشارات سازمان انجمن اولياء و مربيان.
ثبت نظر
