وقتی گیاهی از بین می رود، اجزای آن توسط جانوران ذره بینی تجزیه می شود، وقتی تجزیه اجزای گیاه به اندازه ای برسد که دیگر شباهتی به گیاه اولیه نداشته باشد، به خاک تشکیل شده «گیاخاک» یا «گیاه خاک» می گویند. البته گیاه خاک تنها به خاطر وجود گیاه نیست، بلکه این خاک مخلوطی از اجزای تجزیه شده ی گیاهان و جانوران است. رنگ این خاک تیره است و هر چه تیره تر باشد یعنی گیاخاک و مواد آلی آن بیشتر است. خاک های کشتزارها، باغ ها و باغچه ها گیاه خاک بیشتری دارند و خاک های بیابانی گیاخاک کمتری دارند.
گیاخاک فضای بین ذرات خاک را افزایش می دهد و همین امر موجب افزایش حجم آب و اکسیژن در خاک می شود و وجود آب و هوای کافی در خاک هم باعث افزایش رشد گیاهان می شود. هر چه خاک، گیاخاک بیشتری داشته باشد، قدرت نگهداری آب بیشتری دارد و بنابراین رشد گیاهان نیز در این خاک بهتر است. همچنین گیاخاک منبع خوبی برای نیتروژن گیاهان است.